Gouden zeedier rammelaar met bijtstaaf van geel kristal
Spanje (?)
1750 (ca.)
0061_1.jpg
Collectors item

Dit pronkstuk in de vorm van een zeedier trekt de aandacht. Niet alleen vanwege de uitvoering in een combinatie van goud met geel kristal, maar vooral in de manier waarop fluitje en bijtstuk in zijn lichaam zijn verwerkt: de staart van zijn geschubde lichaam kronkelt zich als een klem om het fluitje in zijn achterlijf, wat zich in een lijn door het dier doorzet naar het facet geslepen bijtstuk in zijn getande bek.

Fabelachtige zeedieren zijn al eeuwenlang een bijzonder populair motief in de toegepaste kunsten, zeker ook op het Iberisch schiereiland waar dit exemplaar waarschijnlijk vandaan komt. Middeleeuwse bestiaria, handboeken van natuuronderzoekers en geïllustreerde zeekaarten met fabelachtige monsters en vissen prikkelden de verbeeldingskracht van consumenten en verzamelaars, wat weer resulteerde in allerlei vormen van kostbare hangers met fantastische zeedieren. 

Alhoewel het wat schrikbarende uiterlijk van dit zeedier aan een monster doet denken, wordt dit soort zeedieren met tanden en vleugelachtige vinnen vaak ook als ‘gestileerde dolfijn’ omschreven. Al in de renaissance is dit een bijzonder populair motief in de toegepaste kunsten. In de late negentiende eeuw is er een heropleving: we zien nagenoeg dezelfde wezens verwerkt in uiteenlopende objecten, zoals in een Victoriaans vulpotlood dat op dezelfde manier door een zeedier ‘heenprikt’, tot in ontwerpen voor borden en tegels met fabelachtige ‘dolfijnen’ van een aan de Arts en Crafts-beweging gelieerde ontwerper als William de Morgan (1839-1917). 

Een rammelaar als dit exemplaar is voor verzamelaars natuurlijk een felbegeerd object. Keijser bezat ook een aantal minder spectaculaire varianten, uitgevoerd in (ongemerkt) zilver, maar waarschijnlijk wel authentiek (inv. nr. 0312). Want dat is de valkuil van de (beginnend) verzamelaar, zoals Marcia Hersey, een met Keijser bevriende verzamelaar van rammelaars, in haar identificatie- en waarderingsgids schrijft. Een van haar eerste aankopen was in Spanje: een in vorm nagenoeg identieke rammelaar, naar ze dacht een antiek exemplaar van verguld zilver. Hij staat nu in haar boek beschreven als een ‘moderne adaptatie’ van een achttiende-eeuwse rammelaar, daterend uit de jaren ’80. • Mirjam Knotter
terug
toevoegen aan lijst
Array ( [0] => Array ( [0] => algemeen [1] => norepeat [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Inv. Nr. [1] => left [2] => indent [3] => [idnumber] ) [1] => Array ( [0] => Objectnaam [1] => left [2] => indent [3] => [objectname] ) [2] => Array ( [0] => Samenvatting [1] => left [2] => noindent [3] => [summary] ) [3] => Array ( [0] => Fysieke beschrijving [1] => right [2] => noindent [3] => [physical_description] ) ) ) [1] => Array ( [0] => object gegevens [1] => repeat_constructors [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Vervaardiger [1] => left [2] => indent [3] => [constructor_name]
[constructor_role]
geb. [birth]
overl. [death] ) [1] => Array ( [0] => Plaats [1] => left [2] => indent [3] => [construction_city] ) [2] => Array ( [0] => Datum [1] => left [2] => indent [3] => van [datefrom] tot [dateto] ) [3] => Array ( [0] => Bijzonderheden [1] => left [2] => noindent [3] => [construction_special] ) [4] => Array ( [0] => Materiaal en techniek [1] => right [2] => indent [3] => [construction_materials] ) [5] => Array ( [0] => Technieken [1] => right [2] => indent [3] => [construction_techniques] ) [6] => Array ( [0] => Afmetingen [1] => right [2] => indent [3] => MEASUREMENTS ) ) ) [2] => Array ( [0] => signaturen, opschriften en merken [1] => repeat_both [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Soort [1] => left [2] => noindent [3] => [kind] ) [1] => Array ( [0] => Positie [1] => left [2] => noindent [3] => [position] ) [2] => Array ( [0] => Methode [1] => left [2] => noindent [3] => [method] ) [3] => Array ( [0] => Inhoud [1] => left [2] => noindent [3] => [content] ) [4] => Array ( [0] => Interpretatie [1] => left [2] => noindent [3] => [interpretation] ) ) ) [3] => Array ( [0] => documentatie [1] => repeat_below [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Soort [1] => left [2] => indent [3] => [kind] ) [1] => Array ( [0] => Auteur [1] => left [2] => indent [3] => [author] ) [2] => Array ( [0] => Titel [1] => left [2] => indent [3] => [title] ) [3] => Array ( [0] => Bron [1] => left [2] => indent [3] => [source] ) [4] => Array ( [0] => Plaats [1] => left [2] => indent [3] => [city] ) [5] => Array ( [0] => Jaar [1] => right [2] => indent [3] => [year] ) [6] => Array ( [0] => ISBN [1] => right [2] => indent [3] => [isbn] ) [7] => Array ( [0] => Pagina [1] => right [2] => indent [3] => [page] ) ) ) [4] => Array ( [0] => conditie [1] => norepeat [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Toestand [1] => left [2] => indent [3] => [condition] ) [1] => Array ( [0] => Bijzonderheden [1] => left [2] => noindent [3] => [condition_special] ) [2] => Array ( [0] => Compleet [1] => right [2] => indent [3] => [complete] ) [3] => Array ( [0] => Bijzonderheden [1] => right [2] => noindent [3] => [complete_special] ) ) ) [5] => Array ( [0] => standplaats [1] => repeat_right [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Huidig [1] => left [2] => indent [3] => [current_place] ) [1] => Array ( [0] => Van-Tot [1] => left [2] => indent [3] => [current_place_datefrom] - [current_place_dateto] ) [2] => Array ( [0] => Voormalig [1] => right [2] => indent [3] => [name] ) [3] => Array ( [0] => Van-Tot [1] => right [2] => indent [3] => [datefrom] - [dateto] ) ) ) [6] => Array ( [0] => tentoonstellingen [1] => repeat_below2 [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Titel [1] => left [2] => indent [3] => [title] ) [1] => Array ( [0] => Locatie [1] => left [2] => indent [3] => [location] ) [2] => Array ( [0] => Van-Tot [1] => left [2] => indent [3] => [datefrom] - [dateto] ) [3] => Array ( [0] => Bijzonderheden [1] => right [2] => noindent [3] => [special] ) ) ) [7] => Array ( [0] => fotoreferentie [1] => norepeat [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Nummers [1] => left [2] => indent [3] => [photoreference] ) ) ) )
[-] ALGEMEEN
Inv. Nr.: 
0061
Objectnaam: 
rammelaar
Samenvatting: Gouden rammelaar in de vorm van een zeedier met bijtstuk van geel kristal
Fysieke beschrijving: Gouden rammelaar, hanger, in de vorm van een zeedier met fluit. Het zeedier heeft een geschubte huid, vinnen en in zijn getande bek een in facetten geslepen bijtstuk van geel kristal. Aan de bovenkant een ring en aan de onderkant vijf ronde belletjes.
[-] OBJECT GEGEVENS
Vervaardiger: 
onbekend

geb.
overl.
Plaats: 
Spanje (?)
Datum: 
van 1750 (ca.) tot
Bijzonderheden: cf. inv 312. en cat 58 nr. 69 (geen HK) en 20ste eeuwse kopie in zilver in Hersey
Materiaal en techniek: 
goud & geel kristal
Afmetingen: 
6.0 cm x 15.0 cm x 2.0 cm
[-] SIGNATUREN, OPSCHRIFTEN EN MERKEN
Soort: merken
Positie: ring ketting
Methode: geslagen
Inhoud: onleesbaar teken
[-] DOCUMENTATIE
Soort: 
tent. cat.
Auteur: 
Marguerite Duyvené de Wit Klinkhamer
Titel: 
L'Argenterie des Pays-Bas XVII-XVIII siècle
Plaats: 
Parijs
Jaar: 
1962
Pagina: 
50 (afb.)
Soort: 
tent. cat.
Auteur: 
Charles de Mooij en Barbara Kruijsen
Titel: 
Kinderen van alle tijden
Plaats: 
Den Bosch
Jaar: 
1997
Pagina: 
102 (afb.), cat. 67.
Soort: 
boek
Auteur: 
Knotter, Mirjam en Meiboom, Lies (red.), entry door Mirjam Knotter
Titel: 
Rammelaars en rinkelbellen. De collectie van Heinz Keijser
Plaats: 
Amsterdam/Zutphen
Jaar: 
2021
Pagina: 
156
[-] CONDITIE
Toestand: 
goed
Compleet: 
compleet
[-] TENTOONSTELLINGEN
Titel: 
L'Argenterie des Pays-Bas XVII-XVIII siècle
Locatie: 
L'Institut Néérlandais Parijs
Van-Tot: 
16 november 1962 - 18 december 1962
Titel: 
Kinderen van alle tijden
Locatie: 
Den Bosch. Noordbrabants Museum
Van-Tot: 
28 maart 1997 - 6 juli 1997
contact | privacy | voorwaarden | colofon
lang: 1/collectie/3/gouden_zeemonster_rammelaar_met_kristallen_bijtstaaf_0061